Po 123 latach Polska odzyskała niepodległość. Pierwsze rocznice tego święta były obchodzone z dumą i bardzo uroczyście. Mieszkańcy Gołębia, podobnie jak wszyscy Polacy, mieli nadzieję, że wolność przyniesie lepsze jutro, można było oficjalnie używać języka polskiego. Akta metrykalne parafii Gołąb od 1868 roku spisywane wyłącznie po rosyjsku, można było znów zapisywać w języku polskim. Była to wielka zmiana, ponieważ dotyczyła każdego mieszkańca parafii, w księgach metrykalnych spisywanych po rosyjsku dominowało: pisanie dat według kalendarza juliańskiego, obowiązującego w Cesarstwie Rosyjskim (podawanie drugiej daty w nawiasie zapisanej według kalendarza gregoriańskiego), pisanie nazw miejscowości po rosyjsku oraz imion i nazwisk w tym języku (w nawiasie imiona i nazwiska w języku polskim tylko osób ochrzczonych, zaślubionych i zmarłych, imiona rodziców, świadków lub chrzestnych tylko w pisowni rosyjskiej). Widoczne było zniekształcenie polskich imion, na przykład pisownia: Anton zamiast Antoni, Iosif zamiast Józef, Jakob zamiast Jakub, Grigorij zamiast Grzegorz oraz zniekształcenie nazwisk, na przykład zapis nazwiska Bernat po rosyjsku może być odczytany jako Bernat lub Biernat, podobnie nazwisko Rułka może zostać błędnie odczytane jako Rulka.
Gołąb i okoliczne miejscowości w pierwszych latach po odzyskaniu niepodległości były ubogimi wsiami rolniczymi. Zabudowa wsi była drewniana, brakowało utwardzonych ulic. Mieszkańcy utrzymywali się przede wszystkim z pracy w polu. Rodziny były wielodzietne, nie wszystkie dzieci regularnie uczęszczały do szkoły powszechnej. Brakowało perspektyw rozwoju, przemysłu, handlu, rzemiosła.
Pierwszy spis powszechny ludności odrodzonego Państwa Polskiego został przeprowadzony 30 września 1921 roku. Według tego spisu Gmina Gołąb prezentowała się następująco: w całej gminie znajdowało się 713 domów, mieszkało 4638 osób, w tym 2297 mężczyzn, 2341 kobiet oraz 8 Żydów. Do Gminy Gołąb należały następujące miejscowości: Bałtów, Bonów, Borowa, Gołąb, Matygi, Niebrzegów, Nieciecz, Obłapy, Skoki, Wólka Gołębska, Wronów.
W 1921 roku w Gołębiu znajdowało się 277 domów, łączna liczba mieszkańców wynosiła 1718 osób, w tym 830 mężczyzn i 888 kobiet, wyznanie rzymskokatolickie zadeklarowało 1715 osób, we wsi mieszkało też 3 Żydów.
W Bałtowie znajdowały się 104 domy, 673 mieszkańców, w tym 358 mężczyzn i 315 kobiet.
W Bonowie znajdowały się 42 domy, 246 mieszkańców, w tym 126 mężczyzn i 120 kobiet.
W Borowej znajdowało się 49 domów, 349 mieszkańców, w tym 176 mężczyzn i 173 kobiety.
W Matygach znajdowało się 7 domów, 154 mieszkańców, w tym 64 mężczyzn i 90 kobiet.
W Niebrzegowie znajdowało się 30 domów, 246 mieszkańców, w tym 122 mężczyzn i 124 kobiety.
W Niecieczy znajdowało się 17 domów, 95 mieszkańców, w tym 54 mężczyzn i 41 kobiet.
W Obłapach istniało 7 domów, mieszkało 27 osób, w tym 12 mężczyzn i 15 kobiet.
W Skokach istniały 43 domy, mieszkało 248 osób, w tym 117 mężczyzn i 131 kobiet.
W Wólce Gołębskiej znajdowały się 34 domy, mieszkało 305 osób, w tym 160 mężczyzn i 145 kobiet oraz 5 Żydów.
We Wronowie znajdowały się 64 domy, mieszkało 408 osób, w tym 191 mężczyzn i 217 kobiet.
Na terenie Gminy Gołąb znajdowało się kilka leśniczówek w Bałowie, Bonowie, Gołębiu, Kurówce, Oleśniaku, Rzepce, Skokach, Wólce Gołębskiej, Wronowie. Do Gminy Gołąb należało dwa folwarki w Borowinie i Matygach oraz kolonia Michałki w Gołębiu, gdzie znajdowały się 2 domy i mieszkało 19 osób, a także stacja kolejowa w Gołębiu, gdzie znajdowały się 4 domy i mieszkało 59 osób.
Fotografie: Skorowidz miejscowości RP opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dnia 30 września 1921. Województwo Lubelskie, Warszawa 1924, s. 80.
Bibliografia:
Skorowidz miejscowości RP opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dnia 30 września 1921. Województwo Lubelskie, Warszawa 1924, s. 80.